Đây là tên gốc của một cuốn tiểu thuyết của bác Marc Levy. Cuốn này đã được xuất bản ở Việt Nam với cái tên Nếu như được làm lại. Vốn định lấy tên tiếng Việt làm tiêu đề cơ, nhưng phần font tiêu đề bị lỗi với tiếng Việt, lười chưa sửa nên mình dùng tạm tên gốc tiếng Pháp. Cuốn này mình từng mua rồi nhưng hiện tại không thấy trên giá sách và mình cũng chưa có ý định mua lại.
Marc Levy từng là tác giả yêu thích của mình — nhưng từng là thôi, vì lâu lắm rồi mình không đọc thêm cuốn nào của bác ấy, có lẽ là từ 2015 gì đó, sau khi đọc xong Người trộm bóng. Sau đó, mình chuyển sang đọc truyện Nhật nhiều hơn.
Mình nhớ vào dịp sinh nhật năm nào đó, có lẽ là khoảng năm 2011–2012, mình được chị Giang dẫn đi mua quà. Mình chọn cuốn Ngày đầu tiên của bác Marc Levy. Nội dung mình không nhớ nhiều lắm, nhưng cảm giác khá hợp với giọng văn của bác. Quan trọng là hàm lượng hiểu biết rất nhiều, nên mình đọc tiếp phần tiếp theo là Đêm đầu tiên.
Rồi sau đó, mình được tặng cuốn Người trộm bóng — là cuốn cuối cùng mình đọc của bác Marc Levy. Mấy năm sau đó, có thêm nhiều tác phẩm của bác được xuất bản nhưng mình chỉ mua mà không đọc thêm. Thế mà cũng hơn 10 năm rồi.
Quay lại với chủ đề Nếu như được làm lại. Mình thích xem phim. Những chi tiết kiểu “được làm lại” đối với mình rất thú vị.
Trong The Amazing Spider-Man 2, khoảnh khắc nhện Andrew bắn tơ về phía Gwen Stacy — từng sợi tơ nhỏ cũng như bàn tay cố gắng với tới để cứu Gwen nhưng không được. Đó là cảnh khiến mình tiếc nuối rất rất nhiều.
Về sau, trong Spider-Man: No Way Home, trong một vũ trụ khác, MJ của nhện Tom bị rơi từ trên cao xuống, giống với Gwen Stacy của nhện Andrew. Và không ai khác, nhện Andrew có cơ hội làm lại. Anh đã cứu được “Gwen”.
“I lost Gwen. She was my MJ.”
Peter Parker by Andrew Garfield
Thương thật sự.
Trong The Good Doctor (bản Mỹ do ABC sản xuất), Shaun Murphy đã mất em trai ngay trước mắt mình mà không thể làm gì được. Vì thế, cậu đã trở thành bác sĩ.
Đến một tập, Shaun gặp một bệnh nhi giống hệt Steve — em trai quá cố của Shaun. Lần này đã là bác sĩ, Shaun cố gắng cứu “Steve”, cố gắng níu vào tỉ lệ 0.3% thành công.
“False hope, Shaun. It's just plain cruel.”
Dr. Aaron Glassman
Shaun vẫn không cứu được “Steve”. Nhưng “Steve” đã giúp Shaun hoàn thành một điều: đọc xong cuốn Giết con chim nhại cho “Steve” nghe. Đó là món quà Shaun từng tặng cho Steve trước khi Steve mất.
Một cảnh khác, không phải nhân vật mà là đạo diễn Shinkai Makoto làm lại — trong 5cm/s và Your Name.
Cụ thể, trong 5cm/s, cảnh hai người băng qua nhau ở đường tàu khiến mình “ám ảnh” một thời gian dài. Cho đến khi xem Your Name — hai nhân vật cũng băng qua nhau, ở con dốc, nhưng lần này họ cùng ngoái lại, đúng thời điểm.
Mình vẫn nhớ cảm giác lúc ấy, xem ngoài rạp. Tất cả mọi người đều òa lên, vui mừng — kiểu cảm giác được an ủi sau bao năm trời ấy. Mình nghĩ chi tiết này góp phần lớn giúp Your Name thành công đến vậy.
Trong một motif khác, Uchiage Hanabi. Tác phẩm này từng là một tập trong chương trình If moshimo… (nghĩa là Nếu như…). Concept của nó là: có vài sự kiện không mong muốn xảy ra, và sẽ được quay lại thời điểm trước khi sự kiện đó diễn ra để làm lại.
Nhưng với phim này, cảm giác thỏa mãn bởi khoảnh khắc “làm lại” ấy không được đã cho lắm, vì nó diễn ra liên tục. Cứ làm lại một chút, theo mạch thời gian đó lại đến sự kiện khác và làm lại. Điều đó khiến cho việc “làm lại” bớt quý hơn.
Cuối cùng là phim Muốn gặp anh.
“Only if you asked to see me, our meeting would be meaningful to me.”
Lý Tử Duy
Ý tưởng “nếu như được làm lại” của phim này rất hay. Nhưng khi xem phim, mình lại đặt ra một câu hỏi khác: Điều gì làm nên “ta”? Ngoại hình, diện mạo hay ký ức, tính cách? Khó nói. Mình có thể trả lời câu hỏi này, theo ý riêng của mình, trong bài khác.
Có khá nhiều thứ để nói về phim này, mình sẽ để dành ở một bài khác… Đúng, sẽ có một bài riêng cho Muốn gặp anh. Phim này nó hay quá mà. Có chút gì đó giống với Em sẽ đến cùng cơn mưa của bác Ichikawa Takuji. Cả Lý Tử Duy, Hoàng Vũ Huyên và Aio Mio đều cố gắng quay lại quá khứ để làm lại sau khi biết cả những bất hạnh và hạnh phúc của tương lai…
Lậm phim ảnh thế đủ rồi. Quay lại thời điểm nhiều năm trước — mình đã nghĩ mình muốn làm lại nhiều thứ. Nhưng, đời không như phim. Nếu để ý trên phim thì để được làm lại như vậy, các nhân vật đều phải trải qua một mạch thời gian khác, hay thậm chí là cả thế giới song song khác. Thực tế là mình chỉ có 1 mạch thời gian duy nhất, một thế giới duy nhất nên không thể làm gì khác được. Vẫn ổn nếu gặp sai sót gì đó, miễn là tiếp tục thì vẫn làm lại được.
"It already happened. I can't do things differently."
Dr. Shaun Murphy
P/s: Muốn up mấy cái video mà chưa tìm được chỗ config để tăng giới hạn upload :)) cuối tuần tìm hỉu vậy.
Chúc mừng sinh nhật